Bolek I Lolek

Bolesław i Karol to imiona, które niełatwo skojarzyć z konkretnymi postaciami, ale ich zdrobniałe wersje: Bolek i Lolek, zna cała Polska! Bajkę o przygodach dwóch sympatycznych braci pamiętają wszyscy dzisiejsi dziadkowie i rodzice. Imiona chłopców nawiązują do przedwojennego filmu "Bolek i Lolek" z 1936 roku w którym obie tytułowe postacie zagrał Adolf Dymsza.

[Zdjęcie po lewej : Władysław Nehrebecki z synami] Wyższy i szczuplejszy chłopiec to Bolek. Jego codzienny strój to żółta bluzka i czerwone spodenki. Jego brat Lolek - niższy i tęższy - zazwyczaj występuje w białej koszulce i fioletowych spodniach na szelkach. Na pomysł powołania do życia tych dwóch chłopców wpadł Władysław Nehrebecki, dyrektor Studia Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej a pierwowzorami chłopców stali się jego synowie : Roman i Jacek.
"Chłopiec w wieku siedmiu lat, szczupły, zręczny i odważny, o zuchwałym wyrazie twarzy, pewny siebie. Włosy gładko zaczesane, z niesfornym kogucikiem na środku czupryny. Jego dzikie pomysły powodują kłopoty i szkody. Drugim, rok młodszym chłopcem miał być sympatyczny mały grubasek o twarzy pucołowatej, dobrodusznej, z uśmiechniętymi oczami. Ubrany w znoszoną garderobę starszego brata - duże połatane spodnie na szelkach i ciasną koszulkę" - tak opisywał swoich przyszłych rysunkowych bohaterów sam autor.
"Mieliśmy z bratem po 6-7 lat" - wspomina Roman Nehrebecki. "Telewizja puszczała wtedy "Wilhelma Tella". Jego przygody działały na naszą wyobraźnię. Zrobiliśmy sobie kuszę z wieszaka. Pierwsze przygody Bolka i Lolka w filmie pod tytułem "Kusza" (1963) powstały na podstawie moich zabaw z bratem. Wyglądaliśmi mniej więcej tak jak Bolek i Lolek. Janek był wysiki i szczupły. Ja byłem mały, gurby i fajtłapowaty. Brat był starszy, miał autorytet. Wciągnął mnie do zabaw i robił ze mnie ofiarę."

W kolejnych dwóch latach od premiery pierwszego odcinka powstało 12 odcinków. Jednak przygody chłopców nie pojawiły się pierwotnie w telewizji. Były one dodatkiem do Polskiej Kroniki Filmowej wyświetlanej w kinach przed głównym seansem filmowym. Dopiero kiedy telewizja przejęła pałeczkę chłopcy przenieśli się na Woronicza (jednakże odcinki ich przygód powstawały w Bielsku-Białej).
Autorami rysunkowego wizerunku głównych bohaterów byli Alfred Ledwig, Leszek Lorek i Władysław Nehrebecki. Za montaż, dźwięk i efekty odpowiadali Otokar Balcy i Alojzy Mol. Kompozytorem najbardziej znanego motywu muzycznego jest Waldemar Kazanecki, oprócz niego muzykę do filmu napisał Tadeusz Kocyba.

Chłopcy w trakcie licznych przygód często się przebierają - za Indian, marynarzy, czy sportowców. Mają ku temu wiele okazji, ponieważ pod wpływem książek, filmów oraz dzięki bogatej wyobraźni, wcielają się w różne role: rycerzy, poławiaczy skarbów, kowbojów czy kosmonautów. Potrafią podróżować i w czasie, i w przestrzeni - wybierając punkt na globusie, przenoszą się w odległe, egzotyczne miejsca i poznają fascynujące kultury (od Australii, przez Kanadę, aż po Biegun). Bohaterowie podróżują, a mali widzowie mogą razem z nimi zwiedzać świat!

W 1973 roku w efekcie nacisku ze strony młodych miłośniczek serialu do bohaterów dołączyła dziewczynka - Tola. Jednakże nie zagościła ona na długo bowiem po kilku odcinkach zniknęła.
"Im więcej bohaterów na ekranie, tym film staje się bardziej płaski. Jak jest dwóch chłopców i dziewczynka, to pojawiają się problemy płci. A to nie było mile widziane. No bo jak? To bardzo trudne do opowiadania. Podczas kolaudacji mówiono, że Tola plącze się po ekranie i nie wiadomo, co z nią zrobić. I do dziś nie ma zgody, czy z Tolą było dobrze, czy źle" - tak opowiada o tajemniczym zniknięciu Toli Zdzisław Kudła - późniejszy dyrektor studia.

Oprócz 183 odcinków krótkometrażowych powstały również dwa filmy pełnometrażowe a mianowicie "Wielka podróż Bolka i Lolka" oraz "Bolek i Lolek na Dzikim Zachodzie". Był to pewien przełom w przygodach tych chłopców bowiem w filmach tych zostali obdarzeni głosem. W "Wielkiej podróży..." Bolek mówił głosem Ewy Złotowskiej a Lolek Danuty Mancewicz. W "Dzikim Zachódzie" Bolkiem zaś była Ilona Kuśmierska a Lolkiem Danuta Przesmycka.

Głosem chłopcy operowali też w niesławnej "Olimpiadzie Bolka i Lolka" (1983-1984) zrealizowanej na zmówienie Komitetu Olimpijskiego. Po wycofaniu się krajów socjalistycznych z igrzysk w Los Angeles materiał poddano ostrej ingerencji cenzury. Wcześniej zdarzały się tylko drobne zalecenia : żeby nie umieszczać wieży kościelnej w panoramie miasteczka lub żeby świnia nie miała koloru czerwonego...

Ostatnie filmy o Bolku i Lolku nakręcono w 1986 roku. Były to dwa filmy montażowe złożone z kilku odcinków z serii Bolek i Lolek na wakacjach i Bajki Bolka i Lolka rozdzielonych komentarzami. Filmy z przygodami niezapomnianego duetu chętnie oglądają kolejne pokolenia. W zorganizowanym przez TVP i "Gazetę Wyborczą" w 1997 roku plebiscycie "Dobranocka wszech czasów" Bolek i Lolek zajęli pierwsze miejsce przed Smerfami (II miejsce) i Wilkiem i zającem (III miejsce).

Przygody Bolka i Lolka obejrzało podobno w sumie miliard widzów w ponad 60 krajach świata. Nawet w takim kraju jak Iran, w którym ajatoliah Chomeini zakazał wszelkich europejskich filmów dla tej kreskówki zrobił jednak wyjątek.
Nie ma się czemu dziwić bowiem walory edukacyjne tej bajki nie sprowadzają się tylko do poznawania zakątków świata. Bolek i Lolek uczą dzieci, jak radzić sobie z problemami, jak pomagać młodszym i słabszym, czym jest braterstwo i przyjaźń, jak zdrowo i pomysłowo spędzać czas. "Bolek i Lolek" przekazują wartości uniwersalne, które nie znudzą się nigdy i nigdy nie wyjdą z mody.

I jeszcze warto wspomnieć o jednej rzeczy. Bohaterowie tej kreskówki doczekali się imponującej - jak na czasy w których powstawali - oprawy gadżetowej. Przede wszystkim każdy, kto żył w latach 70-tych lub 80-tych pamięta tą pierwszą polską balonową gumę do żucia "Bolek i Lolek". Powstały również zeszyty z cyklu "Biblioteka Bolka i Lolka" wzbogacone krótkimi opowiadaniami oraz dużą ilością ilustracji. Wydawano również slajdy, pocztówki, książeczki do kolorowania, puzzle, kalendarze a nawet płyty winylowe ze słuchowiskami (pamiętna "Królowa Zima" z 1976 roku w którym w chłopców wcielają się aktorzy Janusz Hryniewicz (Lolek) i Maciej Damięcki (Bolek)).

Chłopcy doczekali się również swojego pomnika w Bielksu-Białej, którego odsłonięcie nastąpiło 19 maja 2011 r. Więcej o tym pomniku możecie poczytać na stronie www.pomniki.nostalgia.pl zaś ulice Bolka i Lolka znajdują się w Dziekanowie Leśnym, Kwidzynie, Olsztynie, Ostrowie Wielkopolskim i w Zielonej Górze.

Na koniec jako ciekawostkę warto jeszcze napisać o tym iż w serialu z przygodami Bolka i Lolka zagościły także postacie z innych polskich produkcji: Reksio oraz Miś Uszatek (jako postać rysunkowa). Bolek i Lolek oglądali je na ekranie telewizora. W podobny sposób Bolek i Lolek wystąpili w Reksiu. Ponadto fragmenty serialu niejednokrotnie wykorzystywano jako cytat filmowy w filmach aktorskich.